Jan Kochanowski w „Trenie IX” odwołuje się do wartości, jaką jest Mądrość. Po ciężkim wyznaniu, jakie ukazał w poprzednim utworze, poeta skupia się na kryzysie światopoglądowym. Idee, jakie przyświecały mu przez całe życie i w które wierzył przestały mieć dla niego znaczenie. W pełni neguje znaczenie Mądrości w jego życiu, bo nie pomogła mu w obliczu osobistej tragedii.
Utwór jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych „Trenów”. Ósmy z kolei wiersz Jana Kochanowskiego wyraża w poetycki sposób cierpienie po utracie dziecka. Skupia się na swoich emocjach i przeżywaniu żałoby, żalu (luctus). Powstałe między 1578 a 1580 rokiem (okres czarnoleski w twórczości) treny ukazują pustkę w życiu ojca po śmierci niespełna trzyletniej córeczki, Urszulki.
Siódmy utwór cyklu „Trenów” Jana Kochanowskiego opisuje, podobnie jak cały zbiór żałobę ojca po utraconej córeczce, Urszuli. Jest to zarazem jeden z najsłynniejszych wierszy poety, zwłaszcza opłakujących dziewczynkę. W trenach, którymi jak nazwa wskazuje posłużył się renesansowy mistrz określa się to compolaratio. Podmiot liryczny cierpi, widząc pozostawione w domu rzeczy dziecka. Wszystko przypomina mu o zmarłej.
Interpretowany utwór jest szóstym z kolei wierszem napisanym przez Jana Kochanowskiego. Wchodzi w skład dziewiętnastu „Trenów”, które powstały po śmierci niespełna trzyletniej córeczki, Urszuli. Poeta opisuje nadzieje związane ze zmarłym dzieckiem, jakie podmiot liryczny (utożsamiany z autorem z uwagi na kontekst biograficzny) żywił wobec dziecka. Mimo młodego wieku dziewczynka przejawiała talent literacki. Liczył, że zostanie artystką i odziedziczy jego talent, jednak zostało to przekreślone przez przedwczesne odejście.
Piąty utwór „Trenów” Jana Kochanowskiego opisuje cierpienie poety po utracie córki. Podkreśla żałobę rodziców i młody wiek dziecka w momencie śmierci. W kolejnym z dziewiętnastu trenów podmiot liryczny wyraża żal związany z odejściem malutkiej Urszulki. Wyraża to przez metaforę drzewka oliwkowego, które zostało ścięte przez nieumyślnego ogrodnika.
Jan Kochanowski w „Trenie IV”, wchodzącym w zbiór dziewiętnastu utworów powstałych po śmierci jego dziecka, Urszulki, kieruje swój żal do spersonifikowanej Śmierci, którą obwinia o utratę córeczki. Występuje w roli cierpiącego ojca, widać w nim ogrom swojego bólu. Choć dotyczy historii poety z szesnastego wieku, tren ma wartość uniwersalną.
Jan Kochanowski był wybitnym poetą polskiego renesansu. Jego fraszki i pieśni na stałe wpisały się do kanonu arcydzieł poezji polskiej. Po śmierci ukochanej córeczki dwuipółletniej Urszulki postanowił ukoić żal cyklem dziewiętnastu „Trenów” wydanych w 1580. W trzecim wierszu zbioru zwraca się bezpośrednio do zmarłego dziecka.
W drugim utworze cyklu „Trenów” Jan Kochanowski kontynuuje część exordium, czyli określenia przyczyn swojego bólu. Mówi więc o śmierci niespełna trzyletniej córeczki Urszulki. Poeta ukazuje dalej swój ból i nieodżałowanie radości, którą miała sprawiać mu pociecha.
Utwór jest pierwszym otwierającym cykl dziewiętnastu „Trenów” Jana Kochanowskiego. Co nietypowe, poświęcił go zmarłej córce, Urszulce. Wspomina o niej wielokrotnie w treści, jak i w dedykacji poprzedzającej zbiór. „Tren I” wprowadza odbiorcę w atmosferę rozpaczy i żalu ojcowskiego po śmierci dziecka. Przedstawia się nie tylko jako rodzica, ale i poety filozofa, który przechodzi kryzys wartości.